Cuentos indígenas mejicanos: Otomí. El inicio del mundo como lo conocemos


Gabriela Badillo Sánchez, directora de la productora Combo ha iniciado un proyecto para preservar las lenguas indígenas de México y darlas a conocer, pues "nadie puede amar lo que no conoce", a través de cortos de animación se rescatan relatos ancestrales de las diferentes etnias mexicanas.

Basado en un cuento de tradición oral otomí.
Lengua: Otomí del centro, Estado de México

Otomí. El inicio del mundo como la conocemos

Versión Otomí
Ra m´ui ra hyadi ne ra tha
M´ede pa xangu ya jeya Zithu, ra ntso, mbra meti ra hai. Ne ha ra pa mi mu n´a ra batsi, mi tengui u hingui zo.
N´a ra pa, numu mi tho ra batsi mi honi ha nda ñahni, bi k´aan´i ne pa hinda mi ma ya ntso jai bi hiapi ra meta nda shifi num´u ra batsi mi ne nda ma.
Pe ra meta bi maxi ra batsi ne bi nkuee ta ra goho rap a, num´u ra batsi ya mi io yapu bi dexi n´a r aza pa nda tsangui m´hetsi hampu bi ndu´i bi da ya dehe bi ñungui ra ximho, nkjapu bi m´u ra tha.
Ha ngui pengui ya ntso jai, ra batsi ya ski dexi m´etsi pa nda m´ui ngu ra hyadi.
Nkjapu bi ndu ra ximho ngu di m´ujupia
Nkjapu pe ya jai ñatho
.

Versión en castellano
Cuentan que hace muchos años, Zithú, el malo, dueño de la tierra, y otros, perseguían a un niño.
Mientras el pequeño buscaba refugio en las casas fue herido con flechas.
Los malos pidieron ayuda a un gallo para que cantara cuando éste intentara huir.
Pero el gallo no les apoyó y cantó hasta el cuarto día.
Mientras tanto, lejos de ahí, para alcanzar el cielo, el niño trepó a un árbol. del cual caían gotas que fertilizaron al mundo, dando así origen al maíz.
Cuando los malos lo ven, éste ya se había convertido en Sol.
Fue así como se marca el inicio del sol y del maíz.
Así lo cuentan los otomís.

Comentarios

Entradas populares